vrijdag 19 juni 2015

Bijgeloof en hersenkronkels



Wat is dat toch met bijgelovigheid? Het is irrationeel en toch niet meer van deze tijd? Maar niets is minder waar, zeker in mijn geval. Soms erger ik me dood aan mezelf, vooral wanneer ik me gek maak met allerlei nonsensgedachten (met dank aan Lewis Carroll voor de term 'nonsens'). Terwijl ik rationeel weet (maar is dat wel zo?) dat het lariekoek is (werkelijk? Of houd ik mezelf voor de gek als een soort van valse geruststelling?), kan ik het niet helpen dat ik zo mijn denkrituelen heb.


 Vooral jinxen; dat is voor mij een grote ‘No No’. Mijn man mag dus nooit iets zeggen zoals: ‘De auto doet het goed de laatste tijd.’ Hij heeft de zin amper uitgesproken of de paniek slaat toe en ik gil: ‘Neem hout beet, nu meteen!’, want op datzelfde moment zie ik doembeelden van een rokende motor of zie ik me de volgende dag met pech aan de kant van de weg staan. Het is gewoon sterker dan mezelf en het drijft me soms tot waanzin!
En ik heb nog zo’n rare hersenkronkel (nou ja, wel meerdere, maar laat ik het bij die ene houden voor ik mezelf compleet als een weirdo portretteer). Degenen die mijn vorige blogs hebben gelezen, weten dit al. Ik geloof heilig in de kracht van de geest; dat wat je wenst ooit bewaarheid zal worden als je het maar hard genoeg wilt.  Maar, en dat is die eigenaardige bocht dan waar ik het over had, soms denk ik dat het bij mij omgekeerd werkt. Om een voorbeeld te noemen. Wil ik dat het mooi weer zal zijn omdat we een BBQ gepland hebben, dan denk ik eerst: ‘Laat het a.u.b. zonnig zijn’. En meteen daarna: ‘Euh, nee, rewind, ik bedoel: het zal wel weer regenen, ja, het zal zeker regenen.’ Dat laatste stelt me gerust, want door dat te denken geloof ik echt dat het dan mooi weer zal zijn. Nochtans is het een negatieve gedachte en dat terwijl iedereen altijd luidkeels verkondigt dat positief denken meer effect heeft. Maar dat negatief denken om een positief resultaat te verkrijgen, is in mijn vreemde gedachtewereld enkel op mij van toepassing. Ik zou het nooit een ander aanraden, want bij hen werkt het waarschijnlijk niet zo.
Laatst las ik op HLN.be (7 mei 2015) een verklaring voor het feit waarom mensen verbanden zoeken, waarom we de wereld voorspelbaar willen maken. Filosoof Johan Braeckman meent: "Ons brein is van nature uit voortdurend op zoek naar betekenisvolle verbanden. Iemand die de link tussen zijn naakte lichaam, de vriestemperatuur buiten en zijn koude rillingen niet kan leggen, zal immers niet bijster lang overleven."
Aldus het artikel is onze voorliefde voor patronen ingegeven door ons overlevingsinstinct. Bijgeloof is dan ook maar zelden een gevolg van naïviteit of onwetendheid, maar komt eerder voort uit een schijnbaar intelligente, maar foute rationele beargumentering van een moeilijk te verklaren fenomeen. "Hoe intelligenter de mens, hoe meer zogenaamd rationele elementen hij zal kunnen vinden om zijn eigen bijgeloof te verwetenschappelijken," aldus Braeckman.
Oef, misschien ben ik dan misschien vreemd, maar tenminste niet dom, en ik ben niet de enige die zo gek denkt. Nou ja, eigenlijk maakt het me niet uit, want ik kan daardoor ook vreemde verhalen schrijven.
Nee, ik bedoel… O, mijn hemel, hoe moet ik dat nu weer verwoorden om het niet te jinxen.
Mel Hartman
PS: in deze verhalen kon ik mijn brein eindelijk wat rust gunnen door alles eruit te spuwen wat me tot waanzin dreef.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten