Mel's Wonderland: Review: Sapiens – Een kleine geschiedenis van de mensheid

woensdag 12 december 2018

Review: Sapiens – Een kleine geschiedenis van de mensheid - Yuval Noah Harari

Honderdduizend jaar geleden waren er wel zes verschillende menssoorten. Nu is er maar één soort over, en dat zijn wij. Homo sapiens. Hoe komt het dat alleen wij zijn overgebleven? Hoe kwamen onze voorvaderen op het idee om steden en zelfs koninkrijken te stichten? Waarom gingen we in goden geloven, maar ook in natiestaten, en in bedrijven. Waarom vertrouwen we op geld, boeken en wetten? En hoe zal onze wereld er in de toekomst uitzien?

In Sapiens neemt Yuval Noah Harari ons mee op een fascinerende reis door de geschiedenis van de mensheid. Wie zijn we? Waar komen we vandaan? En hoe zijn we geworden wie we nu zijn? In zijn aanstekelijke relaas laat Harari ons kennismaken met een raadselachtig fenomeen: de mens.

Dit boek werd mij meermaals aangeraden, tot ik ten slotte zwichtte en het aanschafte. En nu wil ik het alleen maar aan iedereen anders aanraden. IEDEREEN zou dit boek gelezen moeten hebben!

De cognitieve evolutie waarbij we als zoogdier meer kennis kregen om de dominante soort op Aarde te worden, de gevolgen van de agrarische evolutie, de wetenschappelijke evolutie en hoe we er nu voor staan. Alle belangrijke stappen die de Homo sapiens tot nu toe gezet heeft wordt in dit super verhelderende, ontzettend interessante boek behandeld. Ik moest het af en toe opzij leggen omdat er zoveel was dat ik niet wist en erdoor gechoqueerd was, als dingen die ik voordien compleet verkeerd heb gezien. Ik moest het ook soms wegleggen doordat ik misselijk werd door het vele leed dat mensen hebben veroorzaakt. Een ware eyeopener dus die mijn kijk op de mensheid nog sceptischer en cynischer heeft gemaakt. Ondanks de zware materie leest het vlot en is het op een erg toegankelijke manier geschreven. De auteur blijft ook over alles objectief, bekijkt het van alle kanten. Een inspirerend boek dat nog lang blijft nazinderen. Enkele zwart-wit afbeeldingen maken nog meer duidelijk. Dit zou een verplicht boek moeten worden om te lezen (en voor degenen die niet graag lezen, laten we hopen dat ze er een documentaire van maken). Tenzij je in onwetendheid wilt blijven, moet je dit boek lezen, het beantwoordt heel wat vragen.

In het nawoord wordt het mooi samengevat en ik citeer:

'Zeventigduizend jaar geleden was Homo sapiens nog een onbeduidende diersoort die zo'n beetje zijn eigen gangetje ging in een uithoek van Afrika. In de millennia daarna veranderde hij zichzelf in de absolute heerser van de planeet en de grootste nachtmerrie van het ecosysteem.'

Enkele frappante highlights uit het boek (maar het staat er bomvol mee):

- We weten niet hoe de eerste Homo sapiens leefden (de jager-verzamelaars). Er zijn vermoedens van een zekere welvaart in eten (gezonder dan nu) en het leven in polygame communes.

- De cognitieve evolutie bracht ons geloof in imaginaire realiteiten, zoals geloven, naties, naamloze vennootschappen, mensenrechten etc. Dingen die dus niet werkelijk bestaan.

- We zijn ecologische seriemoordenaars. Het uitsterven van diersoorten, overal ter wereld, ging telkens gepaard met de plotse aanwezigheid van mensen.

- De agrarische evolutie (de grootste zwendel in de geschiedenis) maakte het leven voor ons niet makkelijker, juist moeilijker. Het leidde bovendien naar overbevolking en het wreed mishandelen van boerderijdieren.

- Ook nu nog denken we dat we, met alle technologische en mechanische speeltjes, een makkelijker leven hebben, maar het geeft ons alleen maar meer stress en minder vrijheid.

- Van alle soorten discriminatie, is deze tegenover het vrouwelijk ras de grootste en meest wereldwijde, en nog steeds.

- Het kapitalistisch-consumentistisch ideaal is de eerste religie ter wereld waarvan de volgelingen daadwerkelijk doen wat er van ze verlangd wordt: veel kopen en meer willen.

- Niet een tekort aan grondstoffen, maar milieuvervuiling zal waarschijnlijk onze ondergang worden.

- Miljoenen jaren van evolutie hebben ons gevormd om te leven en denken als leden van een groter geheel. In slechts 2 eeuwen tijd zijn we veranderd in ontwortelde individuen.

- Door de industriële evolutie hebben we geen oog meer voor de emotionele en sociale behoeften van boerderijdieren.

- Op macroniveau zijn er in vergelijking met de premoderne samenlevingen veel minder slachtoffers van oorlogen en andere vormen van menselijk geweld, maar wel veel meer zelfmoorden.

- De gouden eeuw van de laatste 50 jaar zullen achteraf waarschijnlijk niet zo ‘goud’ blijken, want we zijn het ecologisch evenwicht van onze planeet enorm gaan verstoren en de moderne industriële landbouw zou weleens de grootste misdaad uit de geschiedenis kunnen zijn.

- Eerst roeiden we de meeste grote zoogdieren uit, daarna de kleinere zoogdieren en nu zijn we bezig alle zeeleven uit te roeien.

- Voor we het weten gaan we zo uitgebreid aan Homo Sapiens knutselen dat we het uiteindelijk niet meer zullen zijn, door intelligent design (biologische modificaties, cyborgs en anorganisch leven).

- De volgende etappe in de geschiedenis zal niet alleen grote technologische en organisatorische veranderingen brengen, maar ook fundamentele veranderingen in het menselijk bewustzijn en onze identiteit.