Mel's Wonderland: Review: Runa

woensdag 28 juni 2017

Review: Runa - Vera Buck

Parijs, 1884. Op de neurologische afdeling van de enorme Salpetrière-kliniek, voert dokter Charcot experimenten uit op hysterische patiënten. Op een dag wordt het jonge meisje Runa bij de kliniek afgeleverd: een meisje dat niet vatbaar lijkt voor alle bekende behandelmethodes. De artsen dompelen haar in ijsbaden, of binden haar dagenlang vast op bed, maar niets lijkt dit diep verwarde meisje te kunnen helpen.

Jori Hell, een Zwitserse student geneeskunde, ruikt een mogelijkheid om te promoveren en stelt iets voor aan dr. Charcot wat tot dat moment als ondenkbaar gold. Als eerste arts wil hij de waanzin rechtstreeks uit de hersenen van een patiënte snijden, met alle risico's van dien.
Als er door heel Parijs onheilsspelende boodschappen opduiken en kort daarna lijken gevonden worden van mensen die op schokkende wijze om het leven gebracht zijn, stelt de politie een onderzoek in. Ook de gepensioneerde, aan de wal geraakte inspecteur Leqoc, bemoeit zich met de zaak nadat een bekende van hem dood gevonden wordt - zonder ogen, en haar lichaam van top tot teen beschreven met onbegrijpelijke boodschappen. Naarmate het onderzoek vordert en de dag van de experimentele operatie dichterbij komt, beginnen zowel Leqoc als Hell te vermoeden dat Runa veel meer is dan alleen een meisje met een getroebleerd verleden.

Ik twijfelde om dit boek te recenseren door de lijvigheid ervan; meer dan 500 pagina's. Wat ben ik blij dat ik het toch gelezen heb, en dat in no time. Door mijn psychologie studies trok het onderwerp me aan; de beginjaren van de psychiatrische 'zorg' en neurologische experimenten.

Allereerst: dit is een van de beste boeken die ik afgelopen tijd heb gelezen. Het munt uit in excellence (het speelt zich af in Parijs, dus pardon moi het gebruik van Franse woorden) op alle vlakken: schrijfstijl, onderwerp, achtergrond, setting, karakterschetsen, opbouw, etc. Verschillende personages vertellen het verhaal, waardoor het afwisselend en spannend blijft.

Buck heeft zich gebaseerd op waargebeurde feiten en dat maakt het allemaal nog meer luguber. Sommige gebeurtenissen zijn ronduit gruwelijk en horrorachtig, en dan des te meer als je je realiseert dat dergelijke zaken ook echt voorkwamen. Hoe verschrikkelijk 'dokters' in die tijd handelden en deden, hoe abominabel patiënten en dan vooral vrouwelijke patiënten (maar ook kinderen en dieren) behandeld werden... het gaf me vaker wel dan niet de rillingen. Het zet je aan het denken: staan we tegenwoordig eigenlijk veel verder? Wat we nu als normale behandelingen beschouwen zal vermoedelijk over tientallen jaren eveneens als primitief en gevaarlijk gezien worden. In die tijd, de negentiende eeuw, werd je als vrouw al gauw als hysterisch gezien (als je alleen al een eigen mening had!), met alle verschrikkelijke gevolgen van dien.

De karakters van ieder personage zijn zo gedetailleerd en trefzeker neergezet dat ze van levendigheid van de pagina's spatten en daardoor alle gebeurtenissen nog donkerder doen overkomen. De Zwitserse student Jori Hell vormde een aangename afwisseling, een frisse wind in het medisch denken. Hij wordt gemotiveerd door zijn liefde voor de zus van zijn beste vriend. Ze is eveneens gediagnosticeerd als hysterica en voor ze operatief haar baarmoeder en clitoris verwijderen om haar te 'genezen' (stel je voor!!!) hoopt Jori een andere manier gevonden te hebben om haar te helpen.

Inspecteur Leqoc is heerlijk sinister, zowel intelligent als naïef. Een ex-politieagent die overtuigd is dat hij eigenlijk een misdadiger is, en dat ook overal verkondigt. Hij denkt dat hij een crimineel moet zijn omdat hij alle fysiologische kenmerken daarvoor heeft (wat in die tijd een theorie was), maar het goede in hem kan hij toch niet beteugelen.

Dit boek is zo fascinerend en uitmuntend dat ik nooit geraden zou hebben dat het Buck's debuut is.

Je komt veel te weten over die tijd, over de medische wetenschap, maar ook over Parijs, occultisme, de dagelijkse gang van zaken, de samenleving; alles zo intrigerend en boeiend en beeldend beschreven dat je na het lezen duizelig bent door het tijdreizen.

Historisch uitermate sterk en leerrijk, karaktervolle personages, boeiend, gruwelijk, angstaanjagend en sensationeel; dit boek is niet alleen letterlijk lijvig maar ook figuurlijk: bomvol goede ingrediënten die het verhaal doet uitstijgen ver ver boven alle andere.

Superaanrader!